Mε τη βοήθεια της τεχνολογίας και ώθηση από την πανδημία, η εξ αποστάσεως εργασία έπαψε να αφορά ένα μικρό ποσοστό του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού και μετατράπηκε σε καθημερινότητα για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Μέσα από αυτή τη νέα εργασιακή συνθήκη αναδύθηκε ένα ολόκληρο μοντέλο ζωής: αυτό του ψηφιακού νομά.
Οι ψηφιακοί νομάδες εργάζονται διαδικτυακά και μετακινούνται από χώρα σε χώρα, επιλέγοντας να συνδυάσουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα με έναν πιο ευέλικτο -και συχνά ταξιδιωτικό- τρόπο ζωής. Δεν έχουν σταθερή βάση, αλλά διαμορφώνουν τη ζωή και την εργασία τους με βάση τις προσωπικές τους προτιμήσεις, είτε αυτές αφορούν το κλίμα είτε το κόστος ζωής ή την ανάγκη για νέες εμπειρίες.
Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον ακριβή αριθμό τους, έρευνα της Forrester Research τούς υπολόγιζε το 2019 στα 5 εκατομμύρια. Το 2025, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 40 εκατομμύρια ή και περισσότερους. Ανάμεσά τους και Έλληνες, οι οποίοι στράφηκαν πιο ενεργά στο μοντέλο αυτό μετά την πανδημία.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, αυτό που κυρίως τους παρακίνησε να υιοθετήσουν τον ψηφιακό νομαδισμό είναι η διάθεση αλλαγής παραστάσεων, η απόδραση από τη ρουτίνα, η αλληλεπίδραση με άλλες κουλτούρες και η απόκτηση μοναδικών εμπειριών. Βρήκαν σε αυτόν τον τρόπο ζωής την ανεξαρτησία και την ελευθερία που αποζητούσαν.
Οι κορυφαίοι προορισμοί για ψηφιακούς νομάδες το 2025
Όλο και περισσότερες χώρες προσαρμόζουν τις πολιτικές τους για να προσελκύσουν ψηφιακούς νομάδες -η Ελλάδα είναι ανάμεσά τους- παρέχοντας ειδικές θεωρήσεις εισόδου (digital nomad visas), οι οποίες επιτρέπουν τη διαμονή επαγγελματιών στη χώρα, με την προϋπόθεση ότι οι εργοδότες ή οι πελάτες τους βρίσκονται στο εξωτερικό.
Το VisaGuide παρουσίασε πρόσφατα τον αναθεωρημένο Digital Nomad Index, αξιολογώντας και κατατάσσοντας χώρες παγκοσμίως βάσει της καταλληλότητάς τους για ψηφιακούς νομάδες. Για τη βαθμολόγηση, έλαβε υπόψη παράγοντες όπως η ταχύτητα του ίντερνετ, το κόστος ζωής, οι φορολογικές ρυθμίσεις, η ποιότητα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και το πόσο ελκυστικές και φιλικές είναι οι χώρες προς τους τουρίστες.
Σύμφωνα με τη λίστα του, οι 10 καλύτεροι προορισμοί για ψηφιακούς νομάδες το 2025 είναι:
- Ισπανία
- Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
- Μαυροβούνιο
- Μπαχάμες
- Ουγγαρία
- Καναδάς
- Ρουμανία
- Πορτογαλία
- Βραζιλία
- Κουρασάο
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ειδικές θεωρήσεις εισόδου έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια (συνήθως από έξι μήνες έως ένα έτος), ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παρέχεται η δυνατότητα ανανέωσης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Κι ενώ ένας Έλληνας που επιθυμεί να εργαστεί προσωρινά εξ αποστάσεως από την Ισπανία, την Πορτογαλία ή άλλη χώρα της ΕΕ δεν χρειάζεται τέτοια βίζα, για χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι απαραίτητο να εξετάσει προσεκτικά τις προϋποθέσεις χορήγησής της.
Η τάση μετανάστευσης παραμένει ισχυρή
Η εξ αποστάσεως εργασία και η δυνατότητα μετακίνησης χωρίς δέσμευση φαίνονται ιδανικές στα χαρτιά. Ωστόσο, η ζωή του ψηφιακού νομά δεν είναι εφικτή για όλους. Οι απαιτήσεις πολλών επαγγελμάτων -ή των ίδιων των εργοδοτών- προϋποθέτουν φυσική παρουσία στον χώρο εργασίας, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν νιώθουν άνετα με τις προκλήσεις της νομαδικής ζωής, την προσωρινή διαμονή σε έναν τόπο και τις συνεχείς μετακινήσεις.
Αντίθετα, για πολλούς η σταθερότητα είναι το Α και το Ω, είτε για οικογενειακούς λόγους είτε για επαγγελματική ανέλιξη ή για πιο σαφές εργασιακό και φορολογικό πλαίσιο. Η μετακίνηση σε άλλη χώρα με σκοπό τη μακροχρόνια εγκατάσταση και εργασία εξακολουθεί να αποτελεί μια πιο προβλέψιμη και, για ορισμένους, πιο ασφαλή επιλογή.
Άλλωστε, ένας από τους βασικότερους λόγους για τους οποίους μπορεί κάποιος να επιλέξει να εγκαταλείψει την πατρίδα του είναι η αναζήτηση καλύτερης επαγγελματικής τύχης, κάτι που συνήθως δεν ισχύει για τους ψηφιακούς νομάδες, εφόσον έχουν ήδη εξασφαλισμένη εργασία.
Όπως επισημαίνει ο David Overmars, ειδικός καριέρας του Jobseeker, «παρά το γεγονός ότι η ιδέα της ασύγχρονης ή εξ αποστάσεως εργασίας έχει γίνει πιο συνηθισμένη, οι άνθρωποι εξακολουθούν να μετακινούνται από τον τόπο τους σε αναζήτηση της ιδανικής καριέρας». Και συμπληρώνει ότι «ο προορισμός παραμένει σημαντικός παράγοντας, τόσο όσον αφορά την καριέρα σε συγκεκριμένο τομέα, όπως της τεχνολογίας ή της υγείας, όσο και για την εξασφάλιση μιας υγιούς ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής».
Τα παραπάνω αποτυπώνονται και σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Jobseeker.com, η οποία έδειξε πόσο ισχυρή παραμένει η τάση για εργασιακή μετανάστευση σε όλο τον κόσμο – υπολογίζεται ότι έως και 800 εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να ψάχνουν ενεργά για δουλειά αυτή τη στιγμή μακριά από την πατρίδα τους.
Βάσει αυτής, στο ενδιαφέρον των Ελλήνων πρωταγωνιστεί η Ελβετία, μία χώρα με υψηλούς μισθούς, χαμηλή φορολόγηση και μία από τις καλύτερες ποιότητες ζωής στον κόσμο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εργαζόμενοι δείχνουν τη μεγαλύτερη προτίμηση στον Καναδά, ο οποίος αναδείχθηκε η πιο δημοφιλής χώρα για μετεγκατάσταση με κίνητρο την εργασία. Από κοντά και η Αυστραλία, με τις ΗΠΑ και την Ελβετία να ισοβαθμούν στην τρίτη θέση.
Και στις δύο περιπτώσεις, πάντως -είτε πρόκειται για ψηφιακό νομαδισμό είτε για μόνιμη μετανάστευση- η επιλογή τού να ζήσει και να εργαστεί κανείς στο εξωτερικό απαιτεί καλή προετοιμασία και επίγνωση ότι κάθε μοντέλο συνοδεύεται από προκλήσεις. Από τη νομική βάση παραμονής (στις τρίτες χώρες) έως την προσωρινή ένταξη σε μια κοινότητα ή τη μακροπρόθεσμη ενσωμάτωση σε μια νέα κοινωνία, η μετάβαση δεν είναι πάντα απλή. Για πολλούς, όμως, αξίζει τον κόπο.