Το Ερευνητικό Κέντρο ΜΟΗΑ, με την αρωγή του Υπουργείου Παιδείας, πραγματοποίησε την Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2022, στο Μουσείο Μοχάμετ Άλι στην Καβάλα, την επίσημη παρουσίαση της έκθεσης «SHOAH, Πώς ήταν ανθρωπίνως δυνατόν;» του Ιδρύματος Yad Vashem, καθώς και της εικαστικής εγκατάστασης «Πιτσιπόι» της καλλιτέχνιδος, Έλλης Χρυσίδου, παρουσία του Ισραηλινού Πρέσβη, Yossi Amrani, με τις δύο δράσεις να είναι αφιερωμένες στη μνήμη των Καβαλιωτών Εβραίων και δη της οικογένειας Τσιμίνο.
Πρόκειται για μια έκθεση και μια εκπαιδευτική εικαστική δράση, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος και με υπόβαθρο την πόλη της Καβάλας η οποία τιμάει τη μνήμη των 1.484 Εβραίων οι οποίοι χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Τρεμπλίνκα, ενώ παράλληλα τιμάει και τη μνήμη του τελευταίου εναπόμεινα Εβραίου Καβαλιώτη, του αείμνηστου Σαμπετάϊ Τσιμίνο, του μοναδικού επιζήσαντα της άλλοτε πολυπληθούς Εβραϊκής κοινότητα της πόλης.
Στα εγκαίνια της έκθεσης και της εκπαιδευτικής εικαστικής δράσης παραβρέθηκαν ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος, ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων, Γιώργος Καλαντζής, ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Yossi Amrani, ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας, Δαυίδ Σαλτλιέλ, ο γιος του αείμνηστου Σαμπετάϊ Τσιμίνο, Ααρών Τσιμίνο, ο Δήμαρχος Καβάλας, Θόδωρος Μουριάδης και ο τέως Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης.
Η πρόεδρος του ΜΟΗΑ, Άννα Μισσιριάν καλωσόρισε τους παρευρισκομένους, σημειώνοντας ότι η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τον Μάρτιο, έχει καταρχάς εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ώστε επουλώνοντας τις πληγές του παρελθόντος να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη που τις προκάλεσαν και να μην επαναληφθεί μια τέτοια σφαγή αθώων ανθρώπων, ενώ ακόμη ένας στόχος των δράσεων είναι να μην ξεχαστούν και τα χιλιάδες παιδιά τα οποία εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Αμέσως μετά πραγματοποιήθηκε ζωντανή διαδικτυακή σύνδεση με την έδρα του Διεθνούς Κέντρου για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ και την υπεύθυνη του ιδρύματος κ. Μίχα, η οποία παρέθεσε ιστορικά στοιχεία από την εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της Καβάλας από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής-συνεργάτες των ναζί, με τους εκατοντάδες Καβαλιώτες, Θάσιους και Παγγαιορίτες Εβραίους να μεταφέρονται με τρένα στην Τρεμπλίνκα και στους θαλάμους αερίων όπου θανατώθηκαν όλοι με φρικτό τρόπο.
Η εικαστική εκπαιδευτική δράση «Πιτσιπόι»
Η εικαστική εκπαιδευτική δράση «Πιτσιπόι» της καλλιτέχνιδας Έλλης Χρυσίδου είναι αφιερωμένη στον μοναδικό διασωθέντα Εβραίο Καβαλιώτη και την οικογένειά του, τον Σαμπετάϊ Τσιμίνο, τον τελευταίο Εβραίο της Καβάλας, γόνο μιας εβραϊκής οικογένειας καπνεμπόρων της Καβάλας, της οποίας τα πέντε από τα έξι παιδιά μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα.
Η εγκατάσταση «Πιτσιπόι» δημιουργεί εικόνες που έστω και φευγαλέα κάνουν τον θεατή να σκεφτεί το κενό, την απουσία, τον αποχωρισμό, το τραύμα, την ονειροπόληση, την επιστροφή, την επανένωση, την αναζωογονητική δύναμη του παιχνιδιού και της δημιουργίας ενός φανταστικού κόσμου όταν όλα φαίνονται να έχουν χαθεί.
Ο τίτλος του έργου είναι δανεισμένος από το όνομα που έδιναν οι Εβραίοι της Γαλλίας στον άγνωστο προορισμό για τον οποίο έφευγαν τα τρένα από τα στρατόπεδα κράτησης. Σκαρφίστηκαν μια παιχνιδιάρικη λέξη για να ορίσουν το άγνωστο, μια λέξη που φανερώνει την ανάγκη για ελπίδα, αντίσταση, απελευθέρωση, επανάκτηση της αξιοπρέπειας, νέους δεσμούς και όνειρα για το μέλλον.
Στο κέντρο της εικαστικής εγκατάστασης υπάρχει ένα αρκουδάκι το οποίο συμβολίζει το μεγάλο κενό που άφησαν πίσω τους τα χιλιάδες παιδιά που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
