Ηλέξη «αντιπαράθεση» συνήθως μας παραπέμπει σε αρνητικές καταστάσεις, καυγάδες, τσακωμούς, έντονες λογομαχίες, ακόμα και άσκηση βίας στις πιο ακραίες καταστάσεις. Η αλήθεια είναι πως το να διαφωνούν δύο άνθρωποι, είτε είναι δυο ενήλικες είτε δύο ανήλικοι είτε ένας ενήλικας με έναν ανήλικο, είναι ένα φαινόμενο συχνό και λογικό που αν γίνει με σωστό τρόπο μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη σε όλες τις πλευρές.
Μήπως δεν έχουμε εκπαιδευτεί να διαφωνούμε;
Μήπως έχουμε πετύχει πολλές φορές τον εαυτό μας να χάνει τον έλεγχο και να φτάνει σε ακρότητες κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας μας με το παιδί/ μαθητή μας;
Εδώ το πρόβλημα μεγαλώνει καθώς όταν πρόκειται για αντιπαραθέσεις μεταξύ γονέων ή καθηγητών με ένα παιδί, τα πράγματα δεν πρέπει να αφήνονται καθόλου στην τύχη τους. Τουναντίον, όταν μάθουμε ως ενήλικες να διαφωνούμε, σεβόμενοι την άποψη του συνομιλητή μας, και εξασκηθούμε σε τεχνικές συμβιβασμού και διαχείρισης κρίσεων, τότε θα γίνουμε είτε ως γονείς είτε ως εκπαιδευτικοί σπουδαία πρότυπα για τα παιδιά μας και θα συμβάλλουμε καθοριστικά στο να βελτιωθούν οι σχέσεις των παιδιών με τόσο με τους καθηγητές τους όσο και με τους φίλους και συμμαθητές τους.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα βρεθούμε σε μια αντιπαράθεση με ένα παιδί/ μαθητή μας αλλά ακόμα και με άλλον ενήλικα, θα είναι χρήσιμο να προσέχουμε τα εξής:
- Να διατηρούμε τη ψυχραιμία μας και τον τόνο της φωνής μας σε χαμηλά επίπεδα. Η δυνατή φωνή και οι λεκτικές ακρότητες δεν υποδεικνύουν το ποιος έχει δίκιο και σε καμία περίπτωση δεν μας δίνουν την ευκαιρία να το αποδείξουμε.
- Να έχουμε επιχειρήματα λογικά και εύστοχα. Το να έχουμε άποψη είναι θεμιτό. Το να έχουμε όμως τεκμηριωμένη και εύστοχη άποψη μας δίνει την ευκαιρία να πείσουμε τον συνομιλητή μας και να τον προβληματίσουμε για τη δική του.
- Υπάρχει και η μέση λύση. Σε μία αντιπαράθεση δεν σημαίνει ότι πάντα κάποιος έχει δίκιο και κάποιος άδικο. Ο σωστός διάλογος με σεβασμό στον συνομιλητή μας ακόμα και αν είναι κατά πολλά χρόνια νεότερός μας μάς επιτρέπει να εξελίξουμε και εμείς οι ίδιοι τη σκέψη μας. Επίσης υπάρχει και η εναλλακτική της μέσης λύσης. Θεωρείται ιδιαίτερα εκπαιδευτική η προσπάθεια ευελιξίας και η ανεύρεση μέσης λύσης και συμβιβασμού ώστε και οι δυο πλευρές να είναι ευχαριστημένες.
Το ζήτημα της εύστοχης και παραγωγικής αντιπαράθεσης μπορεί να επιφέρει ουσιαστικά και ευεργετικά αποτελέσματα όχι μόνο στις σχέσεις εκπαιδευτικών-μαθητών αλλά και μεταξύ ενηλίκων. Είναι μια ευκαιρία να δούμε μια αντίθετη άποψη, να αλλάξουμε τη δική μας ή ακόμα και να δώσουμε προέκταση στη δική μας άποψη. Με άλλα λόγια, ισχυροποιούμε την άποψή μας, λειτουργούμε χωρίς παρωπίδες και δίνουμε ευκαιρία στον εαυτό μας να γνωρίσουμε καλύτερα την προσωπικότητα και τις θέσεις του άλλου.
Ως εκπαιδευτικοί ή γονείς, ας αναλογιστούμε, άλλωστε, πόσο εύκολα μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον μαθητή μια εκπαιδευτική πολιτική ακόμα και στο θέμα της αντιπαράθεσης όταν είναι μια βιωματική κατάσταση για εμάς και συμβάλλει καθοριστικά στις σχέσεις μας με τους υπόλοιπους. Ας μη φοβόμαστε τις αντιπαραθέσεις λοιπόν και ας το δούμε ως ευκαιρία να διεκδικήσουμε και να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας με τους υπόλοιπους!
Η Βασιλική Βασιλειάδου είναι Μαθηματικός, τ. β. καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθύντρια Φροντιστηρίου «Πουκαμισάς» Καβάλας, Κάτοχος Μ.Α in education (Roehampton University), Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού