|| Ιστορικά και άλλα σημειώματα ||
Του Ζήση Α. Βαπορίδη
1/7/1932 Εφημερίδα Κῆρυξ:
Οἱ ἐπίσημοι ἐπιβάντες ἀμέσως αὐτοκινήτων κατευθύνθησαν διά τῆς ὁδοῦ Ζαλόγγου εἰς τὴν Πλατείαν ὃπου εὑρίσκεται ἡ πατρική οἰκία ἐν ἧ ἐγεννήθη ὁ γεννάρχης τῆς Αἰγυπτιακῆς Δυναστείας, ἒνδοξος πρόγονός των.
Εἰς τήν κλίμακα τῆς κυρίας εἰσόδου τῆς ἱστορικῆς οἰκίας ὑπεδέχθη τοὺς ξένους ἡ θυγάτηρ τοῦ Χουσεΐν Φεχμῆ βέη, Φερδές, προσφέρουσα πολυτελεστάτην ἀνθοδέσμην ἐκ φυσικῶν ἀνθέων καί εὐχηθεῖσα τό ὡς εὖ παρέστησαν.
Ἡ Σουλτάνα ηὐχαρίστησεν θερμῶς τὴν σεμνὴν Αίγυπτίαν κόρην εὐχυθεῖσα εἰς αὐτὴν πᾶν ποθητὸν. Ἐντός τῆς ἱστορικῆς οἰκίας Α.Υ. ὁ Πρίγκηψ, ἡ Σουλτάνα Μελέκ καί ἡ λοιπή ἀκολουθία ἐφωτογραφήθησαν ἀπό τόν καλλιτέχνην φωτογράφον κ. Εὐάγγελον Παπᾶν.
…Ἐν τῷ μεταξὺ εἶχε συγκεντρωθεῖ πλῆθος κόσμου εἰς τὴν Πλατεῖαν ἐκ τῆς συνοικίας Παναγίας, τὸ ὁποῖον ἐπεφήμησε τοὺς ξένους κατὰ τὴν ἒξοδόν των ἐκ τῆς οἰκίας τοῦ Μεχμέτ Ἀλῆ.
Καί πάλιν διά τῶν αὐτοκινήτων οἱ ἐπίσημοι μετέβησαν καί ἐπεσκέφθησαν τό ἐπί τῆς ὁδοῦ Φουάτ τοῦ Α΄ Μαυσωλεῖον τῆς μητρός τοῦ γεννάρχου τῆς Αἰγυπτιακῆς Δυναστείας Μεχμέτ Ἀλῆ.
[…] Μετά ταῦτα [οι επίσημοι] μετέβησαν εἰς προσκύνησιν τοῦ ἐπί τῆς ὁδοῦ Βενιζέλου «Τεκέ» ἒνθα εἶναι ἐναποτεθημένον τό σκῆνος τοῦ πατρός τοῦ ἰδίου.
Μετά τό προσκύνημα οἱ ἐπίσημοι διά τῶν αὐτοκινήτων ἐξῆλθον εἰς περίπατον μέχρι τοῦ Φαλήρου καί ἐκεῖθεν ἐπιστρέψαντες εἰς τήν προκυμαίαν ἐπεβιβάσθησαν τῆς βενζινακάτου καί ἀνῆλθον ἐπί τῆς θαλαμηγοῦ.
Εντὸς ὀλίγου ἐπανῆλθεν ὁ ὑπασπιστής τοῦ Πρίγκηπος Ἀλῆ Σερίφ, τὸν ὁποῖον ὁ συντάκτης μας πλησιάσας ἠρώτησε περί τῶν ἐντυπώσεων τῶν ἐπισήμων ἐκ τῆς πόλεως μας.
Ἠρωτήσαμε τὸν ὑπασπιστὴν Ἀλῆ Σερὶφ Βέη περὶ τοῦ χρόνου τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Βασιλέως Φουὰτ εἰς τὴν πόλιν μας, ὃστις μᾶς ἀπήντησε: «Ὠρισμένως ἡ Α. Μ. ὁ Βασιλεὺς καὶ Κύριός μου Φουὰτ Α΄ θὰ ἐπισκευθῇ τὴν πόλιν τῶν προγόνων του ἐφέτος. Ἀπὸ τοῦδε ὃμως δὲν δύναμαι νὰ σᾶς ὁρίσω τὸν χρόνον καὶ τὴν ἡμερομηνίαν τῆς ἀφίξεώς του».
Χθὲς τὸ ἑσπέρας τὸ πλήρωμα τῆς θαλαμηγοῦ μὲ ναυτικὰς στολὰς ἀπεβιβάσθη καὶ ἐπεσκέφθη τὰ ἀξιοθέατα μέρη τῆς πόλεως.
Δημοσιεύματα αποπροσανατολισμού σε μια εποχή οικονομικής καχεξίας και εξαθλίωσης των λαϊκών στρωμάτων…
30/6/1932 Εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ Καβάλλας
ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ ΠΡΙΓΚΗΠΕΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΜΑΣ
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ ΤΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΙΚΙΑΝ ΜΕΧΜΕΤ ΑΛΗ
Χθὲς κατέπλευσε είς τὸν λιμένα μας προερχομένη ἐκ Πειραιῶς ἡ πριγκηπική Αἰγυπτιακὴ θαλαμηγὸς «Ναζπερβὲρ» τοῦ Αίγυπτίου πρίγκηπος Yoyssouf Kamal. Ἐπὶ τῆς θαλαμηγοῦ ἐπιβαίνουν ἐκτὸς τοῦ ἰδιοκτήτου, καὶ ἡ Α.Υ. ἡ Σουλτάνα Malek καὶ ὁ πρίγκηψ Abdoul Moneim. Οἱ ἀνωτέρω ἐπίδημοι ξένοι ταξιδεύουν ίνκόγνιτο κάμνοντες τὸν περίπλουν τῆς Μεσογείου χάριν ἀναψυχῆς.
Είς τὴν πόλιν μας ἦλθον είδικῶς διὰ νὰ ἐπισκεφθοῦν τὴν οίκίαν τοῦ Μεχμέτ Άλὴ ὡς καὶ τὰ ἒργα εἰς τὴν συνοικίαν τῆς Παναγίας ὃπου θὰ άναγερθῆ τὸ ἂγαλμα τοῦ βασιλέως [sic] Φουάτ. Σήμερον τὴν πρωΐαν θά έξέλθουν τῆς θαλαμηγοῦ οἱ πρίγκηπες καὶ ἡ Α.Υ. ἡ Σουλτάνα Μαλέκ διά νὰ έπισκεφθοῦν τὴν οίκίαν τοῦ Μεχμέτ Άλὴ.
7/6/1934. Εφημερίδα Ταχυδρόμος-Ὁμόνοια Αλεξανδρείας:
ΑΘΗΝΑΙ, 7 Ἰουνίου.– Τὴν προσεχῆ ἑβδομάδα πρόκειται νὰ ἀναχωρήσουν εἰς Καβάλλαν ὁ ἐν Ἀθήναις πρέσβυς τῆς Αἰγύπτου Ὀμὰρ βέης Σίρρυ καὶ ὁ πρέσβυς τῆς Ἑλλάδος ἐν Αἰγύπτῳ κ. Β. Δενδραμῆς, ἀκολοθούμενοι καὶ ὑπὸ εἰδικῶν, ὃπως μελετήσωσι τὰ ζητήματα τῆς ὑποδοχῆς τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου Φουάτ καὶ τὰ σχετικὰ πρὸς τὴν τελετὴν τῶν ἀποκαλυπτηρίων τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Μωχάμετ Ἂλυ.
10/6/1934. Εφημερίδα Ταχυδρόμος Καβάλλας:
Οἱ χθεσινοὶ ὑψηλοὶ Αἰγύπτιοι ἐπισκέπται μας.
Τήν 7. 30΄ π.μ. τῆς χθὲς κατέπλευσασεν εἰς τὴν πόλιν μας ἡ θαλαμηγὸς τοῦ Αἰγυπτίου πρίγκηπος Γιουσοὺφ Κεμὰλ «Νάζ Πέρουερ» ἧς ἐπέβαινον, πλὴν τοῦ ίδιοκτήτου, ἡ Αἰγυπτία πριγκίπισσα Σιβακὲρ Ἰμπραὴμ, ὁ Γερμανὸς πρίγκηψ Χαν Φον Λιχτενστάϊν, ὡς ἐπίσης καὶ οἱ Μωχάμετ Βαχαντεντὶν, Αἰγύπτιος, Ἐλαμὶ Μπέη Χουσεΐν, Τοῦρκος, ἡ κυρία Σουκρῆ Μπέη, Αἰγυπτία, καὶ ἡ κυρία Σαγιέλ Χανοὺμ, Ὀθωμανοί, μὲ τοὺς ἀκολούθους των Φράν Τρὰς, Ἀχμάτ Σαὰδ Καγκαρὺ καὶ Μωχαμὲτ Ξεροὺρ Ἀχμὲτ.
Οἱ ὑψηλοὶ ἐπιβάτες τῆς θαλαμηγοῦ ἐξῆλθον περὶ τὴν 8ην π.μ. τοῦ πλοίου, ἐπισκεφθέντες τὴν οἰκίαν τοῦ γεννάρχου τῆς Αἰγυπτιακῆς Δυναστείας Μεχμὲτ Ἀλῆ, ὡς καὶ τὰ μαυσωλεῖα τῆς μητρὸς καὶ τοῦ πάππου τοῦ Μεχμὲτ Ἀλῆ.
Οὗτοι ἒλαβον φωτογραφίας τῆς ἀνωτέρω οἰκίας καὶ τῶν μαυσωλείων, καὶ ἠγόρασαν ἀρκετὰ ἀναμνηστικὰ ἀντικείμενα ἐκ τῆς πόλεως.
Τὴν 10ην π.μ. οἱ ὑψηλοὶ ἐπισκέπται μας ἐπανῆλθον εὶς τὴν θαλαμηγὸν ἣτις τὴν 19.30΄ μ.μ. ἀπέπλευσεν ἐκ τοῦ λιμένος.
Οἱ ἀνωτέρῳ περιέρχονται χάριν ἀναψυχῆς τὸ Αἰγαῖον καὶ τὴν Μεσόγειον.
Η πλειονότητα των πριγκιπισσών είχε ευτυχισμένους γάμους, εκτός της Σιβεκιάρ (εγγονής του Αχμέτ Ριφάτ πασά και συζύγου του Φουάτ), η οποία έπεισε τον αδελφό της, πρίγκιπα Seyfeddin, πως ο πρίγκιπας τότε Φουάτ την κακοποιούσε.
Έτσι, αυτός μια μέρα στη Λέσχη Αυτοκινήτου του Καΐρου τον πυροβόλησε στον λαιμό, γεγονός που προκάλεσε τότε μεγάλο πάταγο. Ο Seyfeddin φυλακίστηκε, ο δε Φουάτ πήρε διαζύγιο αλλά απέκτησε έκτοτε μια βραχνή φωνή και δυσγλωσσία. [Φωτογραφία και σχόλια από το βιβλίο των Prince Osman Ibrahim, Kurhan Caroline et Ali, Méhémet Ali le grand. Μémoires intimes d’ une dynastie (1805-2005), Paris, Maisonneuve et Larose, 2005]
Το πλοίο ήταν 235 πόδια μήκος, 29 πόδια πλάτος και 17 πόδια βάθος. Ήταν σε τόνους 598.4 ακαθάριστο και 261 καθαρών εγγεγραμμένων τόνων. Είχε λευκό βαμμένο το κύτος. Το κατάστρωμα ήταν το κατάστρωμα σε ένα πάτωμα.
Το πλοίο είχε δύο ιστούς με καμινάδες στο μεταξύ. Ο Αιγύπτιος Πρίγκιπας Amer Ibrahim σε επιστολή του έγραψε:
«Οι βαθιές ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη μου προς τους ανθρώπους του Hevnskjel και του Trondheim που μας βοήθησαν σε ανάγκη όταν το σκάφος μου «Nazperwer» ναυάγησε. Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτή την εξαιρετική ευγένεια». Amer Ibrahim.
Στην ακτή του ναυαγίου υπάρχει ομώνυμο (τουριστικό) εστιατόριο του L. Fosdal! [Το φερόμενο στη φωτογραφία ως Yachte Naz Perwer ενδεχομένως να είναι το Νο ΙΙ πλοίο του πρίγκιπα Γιουσούφ Κεμάλ Πασά.Ναυπηγημένο στα νεώρια της Σκωτίας, η καθέλκυση και η παράδοσή του πραγματοποιήθηκαν στις 8/12/1923.]
12/6/1934. Εφημερίδα Ἐθνικός Κῆρυξ Καβάλλας:
ΑΦΙΧΘΗΣΑΝ ΧΘΕΣ Ο ΑΙΓΥΠΤΙΟΣ ΠΡΕΣΒΥΣ ΟΜΕΡ ΒΕΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝ κ. ΔΕΝΔΡΑΜΗΣ
Τὴν 4η μ.μ. τῆς χθὲς ἀφίχθησαν σιδηροδρομικῶς μέσω Δράμας ὁ ἐκ Καΐρῳ Ἓλλην Πρεσβευτὴς κ. Δενδραμῆς, ὁ Αἰγύπτιος Πρεσβευτὴς ἐν Ἀθήναις Ὀμὲρ Βέης, ὁ Πρόεδρος Ἑλληνοαιγυπτιακοῦ Συνδέσμου Στρατηγὸς κ. Πετρίδης, ὁ κ. Σαδούκας, ἀρχιμηχανικὸς τοῦ Ὑπουργείου Συγκοινωνίας, ὁ κ. Βατικιώτης γεωπόνος καὶ ὁ γνωστὸς γλύπτης κ. Δημητριάδης. Οἱ ἀνωτέρω ἐπίσημοι, συνοδευόμενοι ὑπό τοῦ Νομάρχου κ. Ράντη, ἀνεχώρησαν διά Θάσον διὰ τῆς ἀτμακάτου τοῦ κ. Ἀναστασιάδου πρὸς έπίσκεψιν τοῦ ἐκεῖ Μουσείου καί τῶν ἀρχαιολογικῶν χώρων. Σήμερον ἐπιστρέφοντες ἐκ Θάσου θὰ ἀνέλθουν εἰς τὴν πλατείαν τῆς Παναγίας ὃπου ἒχει στηθεῖ τὸ ἂγαλμα τοῦ Μωχάμετ Ἂλυ ἳνα ἐπιθεωρήσουν τὰ ἐκεῖ ἐπιτελούμενα ἒργα, προκειμένου νὰ ἐπενεχθοῦν διάφοραι διαρρυθμίσεις ὑπὸ τοῦ ἀρχιμηχανικοῦ κ. Σαδούκα καὶ τοῦ γεωπόνου κ. Βατικιώτη.
[Η οικογένεια Γ. Αναστασιάδη ήταν αντιπρόσωποι της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford και διέθετε ατμοκίνητο πλοίο αναψυχής. Βλ. Α΄ τόμο.]
13/6/1934. Εφημερίδα Ταχυδρόμος-Ὁμόνοια Αλεξανδρείας:
