Του Αθανάσιου Πάσχου
Η Ευρώπη κοντά στο «τέλος εποχής» επάρκειας και αφθονίας;
ΗΕυρώπη δεν είναι άμοιρη ευθυνών με την γενικότερη στάση της και τον τρόπο αντιμετώπισης ζητημάτων, όπως η πανδημία, με την καθυστέρηση λήψης των αναγκαίων μέτρων και τώρα στον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο συνεπεία του οποίου ξέσπασε η πρωτοφανής ενεργειακή και επισιτιστική κρίση.
Ο «ρωσικός χειμώνας» διαχέεται ήδη στην Ευρώπη. Μαζί η αλλαγή του κλίματος που οδήγησε σε εκτεταμένη ξηρασία-δασικές πυρκαγιές. Κλίμα-ενεργειακή ένδεια-πανδημία-πόλεμος, οδηγούν την Ευρώπη σε ύφεση, ακρίβεια, πολιτική αστάθεια. Θα δοκιμαστούν ταυτόχρονα οι θεσμοί αλληλεγγύης-δημοκρατίας και το «ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Το γιατί η Ευρώπη βρέθηκε απόλυτα εξαρτημένη από το Ρωσικό φυσικό αέριο-πετρέλαιο, οφείλεται στην επιλογή της Γερμανίας και της κας Μέρκελ να διευρύνει σημαντικά στα είκοσι τελευταία χρόνια τις οικονομικές-βιομηχανικές της σχέσεις με τη Ρωσία, κατασκευάζοντας ταυτόχρονα τους αγωγούς North Stream 1&2, καθιστώντας την ως μοναδική πηγή τροφοδοσίας σε ενέργεια.
Η Ευρώπη υποστηρίζοντας «μετά πάθους» τις κυρώσεις που ζήτησαν ΕΕ-ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας, τελικά έγινε θύμα ανάμεσα στην «αιώνια» διαμάχη Αμερικής-Ρωσίας-Κίνας, και ήδη πληρώνει δυσβάσταχτο οικονομικό και ενεργειακό κόστος που θα έχει τεράστια επίπτωση στους λαούς της.
Μεγάλοι κερδισμένοι: Αμερική-Κατάρ-Σ.Αραβία-ΗΑΕ-Αίγυπτος-Αλγερία, από την μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου με ειδικά δεξαμενόπλοια LNG με πολύ μεγαλύτερη τιμή διάθεσης.
Συνέπειες-Συμπεράσματα
Αποτέλεσμα της ενεργειακής ανασφάλειας, η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου σε δεκαπλάσια επίπεδα από πέρυσι που άρχισε ήδη να πλήττει σοβαρά τα νοικοκυριά της Ευρώπης εν όψει και του επερχόμενου χειμώνα, με επιβολή πλαφόν και περιορισμούς στην κατανάλωση ενέργειας, όπως ήδη εξαγγέλθηκε σχετικά σε Μεγ.Βρετανία-Γερμανία-Βέλγιο.
Όλη αυτή η κατάσταση θα έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον καθώς επανεργοποιούνται οι ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και πέραν αυτού η παράταση λειτουργίας, ή και κατασκευή νέων πυρηνικών εργοστασίων (Ουγγαρία-Τουρκία) καθώς οι ΑΠΕ δεν επαρκούν.
Παρεπόμενες οικονομικές συνέπειες είναι ο υψηλός πληθωρισμός-ύφεση-ακρίβεια, η αύξηση της φτώχειας και της ανασφάλειας στους πολίτες. Όταν όμως όλα αυτά συνυπάρχουν, «ευδοκιμεί» ο λαϊκισμός, η πολιτική αποσταθεροποίηση και η άνοδος στην εξουσία αυταρχικών ηγετών-κυβερνήσεων, βλάπτοντας σημαντικά τη δημοκρατία και την ελευθερία.
Επιπτώσεις-προβλέψεις για Ελλάδα
Η ενεργειακή κρίση επηρεάζει την Ελλάδα, όχι όμως στο βαθμό που γίνεται στην βόρεια Ευρώπη και ίσως να είμαστε η χώρα που θα βληθεί συγκριτικά λιγότερο, ή ακόμη να βγει κερδισμένη..και αυτό διότι αν «παγώσει» φέτος η Ευρώπη, θα αυξηθεί ο χειμερινός τουρισμός στις πιο ζεστές περιοχές (Κρήτη-Δωδεκάνησα-Ν.Ελλάδα) από συνταξιούχους βορειοευρωπαίους, γιατί με το κόστος θέρμανσης που θα αποφύγουν, θα μπορούν να «ζεσταθούν» κάνοντας και τουρισμό-διακοπές στην Ελλάδα.
Ποσοτική ενεργειακή επάρκεια έχει ήδη εξασφαλιστεί καθόσον η Ελλάδα έχει καταστεί σημαντικός ενεργειακός κόμβος αποθήκευσης και διανομής LNG που διακινείται μέσω Ρεβυθούσας-Αλεξανδρούπολης στην Ευρώπη πέραν του ότι το μεγαλύτερο διεθνώς ποσοστό του στόλου πλοίων LNG ανήκει στον Ελληνικό εφοπλισμό.
Βεβαιότατα, οι τιμές της ενέργειας (φ.αέριο-πετρέλαιο-ηλεκτρικό) θα είναι υψηλές αφού διαμορφώνονται διεθνώς/χρηματιστηριακά και θα επιβαρύνουν σημαντικά τα ελληνικά νοικοκυριά που θα «κρυώσουν» τον φετινό χειμώνα, δοθέντος και του υψηλού πληθωρισμού που κινείται στο 12%.
Μοναδική ελπίδα είναι τα μέτρα κοινωνικής στήριξης από την πολιτεία και επ΄αυτού υπάρχουν αισιόδοξες κυβερνητικές ανακοινώσεις-δεσμεύσεις. Σε αυτό θα συμβάλει και η αναμενόμενη ισχυρή ανάπτυξη που μπορεί να φθάσει και το 5,5-6% λόγω της μεγάλης αύξησης των εσόδων από τον τουρισμό.
Αναγκαία η Πολιτική Σταθερότητα και εκλογές στην 4ετία
Ευκταίο και επιτακτικό είναι να μην υπάρξει πολιτική αστάθεια από τυχόν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, ή αποσταθεροποίηση που μπορεί να τα ανατρέψει όλα αν υπάρξει κλίμα έντονης πόλωσης, με δεδομένο και το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής και το ισχυρό ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών, συνεκτιμώντας και την προεκλογική περίοδο στην Τουρκία.
Υποστηρίζεται ευρέως ότι η Ρωσία επιζητεί για ευνόητους λόγους την αποσταθεροποίηση των κοινωνικών δομών στην Ελλάδα, και στην Ευρώπη, με σκοπό την πολιτική αστάθεια προφανώς λόγω της αποστολής Ελληνικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, όπου περιελήφθησαν και όπλα πρώτης γραμμής, σε στενή συνεργασία με ΕΕ-ΝΑΤΟ.
Η προσπάθεια της Τουρκίας για πολιτική αποσταθεροποίηση είναι συνεχής ενώ το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε μεγάλη ρητορική έξαρση, τόσο από Ερντογάν και τον «συνεταίρο» του Μπαχτσελί των «γκρίζων λύκων», όσο και από τους υπουργούς του, μια μόνιμη απαξίωση της πολιτικής Ελληνικής ηγεσίας και στην πράξη διενέργεια υπερπτήσεων, παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου και προώθηση μεταναστευτικών ροών σε Αιγαίο-Έβρο.
Ο πρωθυπουργός αναλαμβάνοντας, όπως είπε σε ομιλία του στη ΒτΕ, την ευθύνη και το πολιτικό κόστος, δεν προσφεύγει σε πρόωρες εκλογές… παρά το συγκριτικό δημοσκοπικό πλεονέκτημα υπεροχής της ΝΔ στην τρέχουσα συγκυρία, για να μη βρεθεί η χώρα σε παρατεταμένη ακυβερνησία εν μέσω πανδημίας, ενεργειακής κρίσης και ακρίβειας και το σοβαρότερο για εθνικούς λόγους εν μέσω της έντονης τουρκικής επιθετικότητας και μεταναστευτικής έξαρσης.
Αναμένουμε να υπερισχύσει ο σεβασμός στη θεσμική συνταγματική πρόβλεψη για διενέργεια εκλογών στην τετραετία χωρίς η εκάστοτε αντιπολίτευση να πιέζει μόνιμα για πρόωρες εκλογές που η πλειοψηφία του λαού συνήθως δεν επιθυμεί. Είναι οδυνηρή η εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας: χρεωκοπία, μνημόνια, «υποθήκευση» δημόσιας περιουσίας.
Το επίκαιρο ζήτημα των υποκλοπών, καθώς και η διαχρονική, ελλιπής προφανώς λειτουργία των μυστικών υπηρεσιών, είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα δημοκρατίας, σωστής λειτουργίας των θεσμών και τήρησης του Συντάγματος. Είναι ευκαιρία να θεσπιστεί, με συνεννόηση όλων των πολιτικών δυνάμεων στο όνομα της πολιτικής σταθερότητας, το επιθυμητό θεσμικό πλαίσιο για τήρηση της διαφάνειας και του απορρήτου των επικοινωνιών, πέρα από τυχόν εφήμερες σκοπιμότητες.
Η πολιτική σταθερότητα για τους επόμενους 10 μήνες είναι το «εθνικό αντίδοτο» για την ακρίβεια, την ενεργειακή ένδεια και κυρίως την τουρκική επιθετικότητα.
Υποχρέωση των κυβερνήσεων είναι να μην ορρωδούν εν όψει κρίσεων ή δυσκολιών, αλλά να κυβερνούν προς όφελος του λαού και μόνον.
Ο Αθανάσιος Πάσχου είναι Υποπτέραρχος εα (ΟΙΚ) / Msc Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο