Την ξεκάθαρη θέση ότι η Energean θα είναι παρούσα στο διαγωνισμό για τη Νότια Καβάλα, εκφράζει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο energypress ο Δρ. Ντίνος Νικολάου. Ο αντιπρόεδρος της εταιρίας στην Ελλάδα και εκ των πλέον έμπειρων γεωλόγων – ενεργειακών οικονομολόγων στην χώρα μας εκφράζει ωστόσο τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι η σχετική ΚΥΑ αφήνει εκτός κριτηρίων ένα θέμα ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια του έργου, δηλαδή την εμπειρία στον τομέα των γεωτρήσεων και της διαχείρισης κοιτασμάτων.
Στη συνέντευξή του ο κ. Νικολάου, λίγες ημέρες πριν την εκπνοή της προθεσμίας για την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος στο διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου στην Καβάλα, μιλά για τη σημαντική αυτή επένδυση και τις τεχνικές της παραμέτρους καθώς και για τη σύνδεση του έργου με την επιβίωση της δραστηριότητας στον Πρίνο.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης στην ιστοσελίδα που εξειδικεύεται σε θέμα ενέργειας στην Ελλάδα και το εξωτερικό:
-Κύριε Νικολάου, πρόσφατα το Energypress μετέφερε πληροφορίες κατά τις οποίες η γαλλική Storengy, θυγατρική του ομίλου ENGIE, δεν πρόκειται τελικά να κατέλθει στον διαγωνισμό για την Υπόγεια Αποθήκη, αν και φερόταν μέχρι πρότινος να συμμετέχει σε σχήμα από κοινού με την Energean και την ΓΕΚ – Τέρνα. Πού αποδίδετε αυτήν την εξέλιξη και πώς επηρεάζονται τα σχέδια της Energean για το project;
-Δεν θα ήθελα να σχολιάσω την στρατηγική που ακολουθούν άλλες επιχειρήσεις για έναν διαγωνισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη. Επιβεβαιώνω πάντως ότι η Energean θα είναι παρούσα στον διαγωνισμό για ένα έργο το οποίο, άλλωστε, ουσιαστικά η εταιρεία μας έβαλε στον ενεργειακό χάρτη, παρουσιάζοντας την πρώτη σχετική μελέτη σχεδόν δέκα χρόνια πριν, όταν είχε υποβάλει αίτηση στην ΡΑΕ για μετατροπή της άδειας εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Νότιας Καβάλας σε άδεια αποθήκευσης φυσικού αερίου. Είναι ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την χώρα μας, καθώς θα επιτρέψει τη δημιουργία αποθεμάτων ασφαλείας σε φυσικό αέριο, ενισχύοντας περαιτέρω την γεωπολιτική μας θέση αλλά και την θέση μας έναντι των προμηθευτών μας. Νομίζω ότι εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε το πλεονέκτημα που θα έχουμε ως χώρα αν διαπραγματευόμαστε τιμές και όρους για προμήθεια αερίου, είτε μέσω αγωγών είτε LNG, έχοντας την Υπόγεια Αποθήκη της Καβάλας γεμάτη, αλλά και πόσο προστατευόμαστε από τις συγκυρίες στην αγορά.
Αυτό που μπορώ να πω, πάντως, είναι ότι μάς έχει κάνει ιδιαίτερη εντύπωση – και έχει προβληματίσει και διεθνείς εταιρείες από τον χώρο της βιομηχανίας φυσικού αερίου και πετρελαίου – η απουσία του κριτηρίου της εμπειρίας στις γεωτρήσεις και στη διαχείριση κοιτασμάτων, κριτήριο που είναι καθοριστικής σημασίας για την ασφάλεια του έργο.
-Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος σε αυτό το σημείο;
– Γνωρίζοντας όσο κανένας άλλος τις υπεδαφικές συνθήκες του κοιτάσματος της Νότιας Καβάλας, τις υπάρχουσες γεωτρήσεις και το ιστορικό της παραγωγής, θεωρούμε ότι η κρισιμότερη παράμετρος στον συγκεκριμένο διαγωνισμό θα έπρεπε είναι η εμπειρία ακριβώς στη στην γνώση των υπεδαφικών συνθηκών του κοιτάσματος και της μελλοντικής αποθήκης, τη διαχείριση κοιτασμάτων και στη διενέργεια και διαχείριση γεωτρήσεων! Το έργο αυτό έχει μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με την κατασκευή άλλων συστημάτων φυσικού αερίου: το μείζον δεν είναι η εγκατάσταση και λειτουργία ενός αγωγού, ενός μετρητικού σταθμού και μιας βάνας, αλλά το να γνωρίζει κανείς πώς μπορεί να εισαχθεί και στην συνέχεια να εξορυχθεί το φυσικό αέριο στο συγκεκριμένο ταμιευτήρα του κοιτάσματος φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας. Είναι μια διαδικασία που απαιτεί την τήρηση πολύ σύνθετων τεχνικών προδιαγραφών και άπτεται ζωτικών θεμάτων ασφαλείας, ειδικά σε περιοχές με κοιτάσματα πλούσια σε υδρόθειο, όπως είναι τα κοιτάσματα του Πρίνου.
Για εμάς ήταν έκπληξη το γεγονός ότι στην ΚΥΑ βάσει της οποίας προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός η εμπειρία στον τομέα των γεωτρήσεων και της διαχείρισης κοιτασμάτων δεν έχει τεθεί ως προαπαιτούμενα για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό. Και η έλλειψη αυτού ακριβώς του προαπαιτούμενου γνωρίζουμε ότι έχει προβληματίσει αρκετές διεθνείς E&P εταιρείες, οι οποίες αντιλαμβανόμαστε ότι θα ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν σε κάποιο σχήμα διεκδίκησης του project. Εντάξει, η Energean προφανώς καλύπτει αυτήν την κρίσιμη πλευρά, αφού από το 2007 διαχειρίζεται το κοίτασμα φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας και το σύστημα αγωγών Νότιας Καβάλας-Πρίνου-Νέας Καρβάλης, ενώ έχει απορροφήσει την πρώην Kavala Oil, η οποία είχε τη διαχείρισή του από το 1999 μέχρι πριν αναλάβουμε τις άδειες του Πρίνου.
Είμαστε ωστόσο η μόνη εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και έχει αυτήν την εμπειρία. Ξέρετε, οι εταιρείες βλέπουν τέτοιες λεπτομέρειες που ενδεχομένως στην ευρύτερη ενεργειακή αγορά φαίνονται ασήμαντες και βγάζουν τα συμπεράσματά τους. Και ένα συμπέρασμα που αδικεί την Ελλάδα και τον τομέα υδρογονανθράκων και που μπορεί να προκύπτει από την απουσία αυτής της κρίσιμης προϋπόθεσης είναι ότι ενδεχομένως να έγινε προσπάθεια να ευνοηθούν εταιρείες που έχουν εμπειρία αποκλειστικά στην κατασκευή και διαχείριση συστημάτων αγωγών.
«Το σύστημά μας στο Ισραήλ ισούται με την κατανάλωση φυσικού αερίου της Ελλάδας για 20 χρόνια»
-Είναι όμως σημαντική παράμετρος και η κατασκευή και διαχείριση αγωγών για το έργο, έτσι δεν είναι;
Προφανώς, άλλωστε είναι μέρος και του δικού μας φακέλου για το project. Η Energean είναι η μοναδική εταιρεία που επενδύει αυτή τη στιγμή στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ένα ποσό της τάξης των 1,7 δισεκ. δολαρίων σε ένα project όπως είναι η ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου Karish στο Ισραήλ.
Το project αυτό, πέραν της κατασκευής του Energean Power, του ιστορικά πρώτου FPSO που θα δραστηριοποιηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, προβλέπει την κατασκευή και διαχείριση συστήματος αγωγών που θα συνδέουν το κοίτασμα με το FPSO και τους καταναλωτές. Ήδη έχουμε ολοκληρώσει την εγκατάσταση του μήκους 90 χιλιομέτρων υποθαλάσσιου αγωγού, ο οποίος έχει διαμέτρους 24 και 30 ίντσες, ο οποίος ξεκινά από το βάθος των 1.750 μέτρων και φτάνει στη ξηρά. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η εγκατάσταση του χερσαίου τμήματος του αγωγού που θα συνδέεται με τις υποδομές της INGL, του Διαχειριστή των συστημάτων αγωγών του Ισραήλ. Όλο αυτό το σύστημα αγωγών και βοηθητικών εξοπλισμών είναι σχεδιασμένο να λειτουργεί σε πολύ υψηλές πιέσεις που κυμαίνονται από 75-150 barg.
Μέσα από αυτό το σύστημα φυσικού αερίου η Energean θα προμηθεύει περίπου το 40% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου του Ισραήλ, έχει ήδη υπογράψει συμβόλαια συνολικά για περίπου 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Δηλαδή, για ποσότητες ίσες με τις ανάγκες της Ελλάδας σε φυσικό αέριο για 20 χρόνια. Όπως ανέφερα και πριν, όμως, δεν αρκεί να ξέρεις από αγωγούς για να διαχειριστείς ένα κοίτασμα που μετατρέπεται σε αποθήκη.
«Projects όπως η αποθήκη δίνουν νόημα στη συνέχιση της δραστηριότητας στον Πρίνο»
-Να επανέλθουμε λίγο στο θέμα της σημασίας της Υπόγεια Αποθήκης. Εύκολα γίνεται αντιληπτή η γεωπολιτική διάσταση του έργου και, προφανώς, δεν είναι άσχετη με αυτή και το γεγονός ότι έχει ενταχθεί στα ενεργειακά έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να γίνουμε όμως λίγο πιο συγκεκριμένοι στην σημασία που θα έχει το project για την εθνική οικονομία;
Καταρχάς, πρόκειται για μια σημαντική επένδυση μερικών εκατοντάδων εκατ. ευρώ – θα μού επιτρέψετε να μην γίνω πιο συγκεκριμένος στο νούμερο, μεσούντος του διαγωνισμού, σε ένα θέμα που σχετίζεται και με εμπορικά ζητήματα. Σημαντική επένδυση σημαίνει δουλειές σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας, άρα ενίσχυση απασχόλησης και εισοδήματος. Αυτό το καταλαβαίνουμε εύκολα όλοι και, με την ευκαιρία, να θυμίσω εδώ ότι ένα πολύ μεγάλο τμήμα του αγωγού που εγκαταστήσαμε στο Ισραήλ κατασκευάστηκε από εταιρεία ελληνικών συμφερόντων, την Cenergy – οι παλαιότεροι γνωρίζουμε πολύ καλά τα Σωληνουργεία Κορίνθου και τα Ελληνικά Καλώδια.
Να σας δώσω όμως και ένα παράδειγμα σε έναν άλλο τομέα: η αγορά φυσικού αερίου διεθνώς χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις τιμών και, ανάλογα με τις συγκυρίες, πότε το αέριο μέσω αγωγών, πότε το LNG έχουν τον κυρίαρχο ρόλο. Βλέπουμε το τελευταίο διάστημα μια συνεχή ενίσχυση του ρόλου του LNG: στην Ελλάδα από τις 41,5 τεραβατώρες φυσικού αερίου που εισήχθησαν στο πρώτο οκτάμηνο του 2020, σχεδόν το 60% ήταν LNG. Ωστόσο, αυτή η εικόνα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη εις το διηνεκές: η αυξανόμενη ζήτηση φέρνει άνοδο στις τιμές ενώ πρέπει να δούμε πώς θα επηρεαστεί η συγκεκριμένη αγορά από την πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης να εντάξει και τη ναυτιλία στον έλεγχο των ρύπων.
Αυτές είναι παράμετροι που είναι πιθανό στο μέλλον να αναδείξουν και πάλι ως συμφερότερο το αέριο μέσω αγωγών και στη συνέχεια μια άλλη συγκυρία να επαναφέρει στο προσκήνιο το LNG κλπ. Αν, όμως, έχεις σημαντική αποθηκευτική ικανότητα σε φυσικό αέριο, οι διαφοροποιούμενες συγκυρίες στις αγορές είναι προφανές ότι σε επηρεάζουν λιγότερο.
Να προσθέσω, βεβαίως, ότι η Υπόγεια Αποθήκη θα αποτελέσει και μία ασφαλιστική δικλείδα, πολύ σημαντική για την εθνική οικονομία και την Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, σε σχέση με τις θέσεις εργασίας στον Πρίνο και τη διατήρηση της μεγάλης συνεισφοράς της συγκεκριμένης δραστηριότητας στις τοπικές κοινωνίες της περιοχής. Στο 1ο εξάμηνο, η παραγωγή του Πρίνου ήταν περίπου το 4% της συνολικής παραγωγής του ομίλου Energean – και μάλιστα πετρελαϊκή παραγωγή σε έναν όμιλο που πρωταγωνιστεί στην ενεργειακή μετάβαση καθώς είναι εστιασμένος κατά περισσότερο από 70% σε φυσικό αέριο. Οπότε εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό το ότι projects όπως η Υπόγεια Αποθήκη είναι απολύτως απαραίτητα για να έχει νόημα η συνέχιση της συγκεκριμένης δραστηριότητας στον Κόλπο της Καβάλας.
-Μιας και αναφέρατε τον Πρίνο, να κλείσουμε με το συγκεκριμένο θέμα. Πού βρισκόμαστε;
Όπως γνωρίζετε, έχουμε υποβάλει ένα πλήρες Επιχειρησιακό Σχέδιο με άξονα την διασφάλιση της λειτουργίας των εγκαταστάσεων, την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του κοιτάσματος Έψιλον και την μετατροπή του Πρίνου σε μία «πράσινη» δραστηριότητα μέσω της αποφυγής έκλυσης ρύπων στην ατμόσφαιρα. Επιτρέψτε μου να μην προχωρήσω σε κάποια άλλη τοποθέτηση, αφού αναμένουμε την επόμενη κίνηση από κυβερνητικής πλευράς.
Υπενθυμίζω, πάντως, ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για τη συνέχιση της δραστηριότητας και αυτό είναι προφανώς πολύ σημαντικό για το μέλλον του Πρίνου.