Το τρίξιμο της πόρτας που άνοιξε, αντήχησε διαφορετικά εκείνη τη μέρα στο άδειο Σχολείο. Ήταν ο ήχος της μοναξιάς, το προμήνυμα της ημέρας που επιβεβαιώθηκε άμεσα: καμιά «καλημέρα», κανένας μαθητής ή συνάδελφος· εγώ και το Σχολείο.
Πήγα στο γραφείο μου, έτοιμος νόμιζα, να αντιμετωπίσω τη νέα πραγματικότητα. Άνοιξα τον υπολογιστή, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ήταν γεμάτο μηνύματα ενημέρωσης και οδηγιών για την πανδημία που ήρθε να αλλάξει τη ζωή μας. Ανέλαβα κι εγώ την ενημέρωση εκπαιδευτικών και γονέων με τη σειρά μου.
Το κουδούνι, προγραμματισμένο να κάνει τη δουλειά του κάθε μέρα, χτύπησε στην ώρα του για διάλειμμα. Κι όμως, κανένα ποδοβολητό, κανένα τρέξιμο, καμιά φωνή. Το ποτάμι των παιδιών που ξεχυνόταν έξω, στέρεψε.
Από συνήθεια πήγα στο γραφείο των εκπαιδευτικών. Μια ασάλευτη ηρεμία επικρατούσε κι εκεί. Η αμήχανη προσπάθειά μου –υποκινούμενη από τη δύναμη της αδράνειας– να ανακαλύψω κάπου ζωή, δεν ευοδώθηκε.
Γύρισα άπραγος στη θέση μου, πήγα προς το παράθυρο, κοίταξα την αυλή, αισθάνθηκα πως τόσο άδεια δεν την είχα δει ποτέ! Άφησα πίσω μου το γραφείο, βγήκα και την περπάτησα, ήθελα να την περιεργαστώ καθώς μου φάνηκε αλλόκοτη!
Παρατήρησα αρχικά τα δέντρα που άρχισαν να στέλνουν τα πρώτα πράσινα μηνύματα της Άνοιξης στα κλαδιά τους και τα πρώτα μπουμπούκια τους. Η φύση –ευτυχώς, σκέφτηκα– συνεχίζει τη δουλειά της! Προχωρώντας, σταμάτησα σ’ ένα πολύχρωμο τετράγωνο σχέδιο ενός επιδαπέδιου παιχνιδιού· ήταν το κουτσό της αυλής. Ένιωσα σαν να το απογοήτευσα, μάλλον κάποιον άλλον περίμενε. Το φαντάστηκα. Άλλες εικόνες, γεμάτες ζωή ήρθαν στο μυαλό μου. Οι σκέψεις μου διακόπηκαν καθώς οι μηχανές δεν ακολουθούν τις ζωές των ανθρώπων: το εικοσάλεπτο πέρασε και το κουδούνι, συνεπέστατο, χτύπησε «για μέσα»…
Μπαίνοντας ξανά στο βουβό κτίριο, τα μάτια μου τα κράτησε η «σκακιέρα της συμφιλίωσης». Εκεί, οι μαθητές λύνουν τις διαφορές τους που τυχόν προέκυψαν στο διάλειμμα ή απασχολούνται δημιουργικά. Τα πιόνια περίμεναν στωικά, όπως συνηθίζουν, δύο χέρια παιδικά να ανταλλάξουν χειραψία για να αρχίσει η παρτίδα και με το παιχνίδι οι αντίπαλοι να γίνουν και πάλι φίλοι. Κάθισα κι έκανα διστακτικά την πρώτη κίνηση… Το κατάλαβα. Από ’δω και πέρα θα ξεκινούσε μία νέα παρτίδα με αντίπαλο ή συμπαίκτη τον εαυτό μου. Άρχισα να συνειδητοποιώ πώς διαμορφωνόταν η νέα καθημερινότητα. Ίσως ήρθε η ώρα να λύσω κι εγώ τις διαφορές με τον εαυτό μου –όπως κι όλοι μας– και δεν είμαι και κανένας σπουδαίος παίκτης…
Το μυαλό μου ξέφυγε για λίγο και, όπως συνηθίζει, άρχισε να πλάθει τις νέες, πιθανές εικόνες της ζωής, με υπότιτλους ένα σωρό ερωτηματικά, σαν «ταινία προσεχώς»!
Άρχισα να νιώθω άβολα σ’ έναν χώρο τόσο οικείο, σαν το δεύτερο σπίτι μου.
Σε στιγμές προβληματισμού ή επείγουσας ανάγκης, ανατρέχω σε δύο τρία αγαπημένα βιβλία που έχω κρυμμένα σ ένα συρτάρι του γραφείου. Τα άνοιξα· πάνω πάνω το Παραμύθια από το τηλέφωνο του Τζιάνι Ροντάρι. Το ανοίγω, σελίδα (158), τίτλος «Λάθος παραμύθια». Αυτό είναι! Μπερδεύτηκαν τα παραμύθια! Κάτι έγινε λάθος, κάτι κάναμε λάθος οι άνθρωποι, δεν εξηγείται αλλιώς αυτή η νέα πραγματικότητα.
Πιο κάτω, μία μικροσκοπική έκδοση θα μου έδινε μεγάλες απαντήσεις: Γράμματα εις εαυτόν του Νικηφόρου Βρεττάκου. Μα, πώς γίνεται και κάποια βιβλία ανοίγουν στη σελίδα που –χωρίς να το ξέρεις– ψάχνεις; Διαβάζω: «Η Λαμπρή τούτη, περισσότερο από κάθε άλλη, ήρθε δίχως Άνοιξη» και παρακάτω «Η παρουσία ενός ανθρώπου μέσα σ’ ένα κλειστό δωμάτιο δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Είναι η παρουσία του σύμπαντος… Να μείνουμε μόνοι σ’ ένα κλειστό χώρο και να αρχίσουμε να περπατάμε έπειτα ψηλαφώντας προς την έξοδο…» (18.5.1940).
Μέχρι το μεσημέρι, υπηρεσιακές, γραφειοκρατικές αλλά και ουσιαστικές υποθέσεις και επιτακτικές προθεσμίες ρούφηξαν τον χρόνο γρήγορα. Μοναδική συντροφιά, οι μηχανικοί, ανεπαίσθητοι ήχοι του υπολογιστή και κάποια τηλέφωνα από τον έξω κόσμο. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν και μεταξύ άλλων ξεκίνησε η προσπάθεια για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Εξ αποστάσεως…
Πήγα προς την έξοδο. Κοντοστάθηκα, γύρισα προς τα πίσω, είδα τον μεγάλο διάδρομο και σκέφτηκα πως κανένα κτίριο στον κόσμο δεν είναι τόσο άδειο όσο ένα σχολείο χωρίς παιδιά! Ξανασκέφτηκα τα λόγια του Βρεττάκου: «Η Λαμπρή τούτη, περισσότερο από κάθε άλλη, ήρθε δίχως Άνοιξη»… Ναι, μονολόγησα, τα παιδιά είναι η Άνοιξη των ανθρώπων!
Έκλεισα την πόρτα πίσω μου κι έκανα να φύγω γρήγορα, να αποφύγω κάτι. Δεν τα κατάφερα. Εκείνος πάλι ο ήχος, ακόμα πιο απόκοσμος και πιο συριστικός, ακούστηκε στο κλείσιμο της εξώπορτας, σαν το άνοιγμα μιας ρωγμής σε κάτι στερεό που προϋπήρχε, σαν κάτι να έσπασε… Οριστικά; Αναρωτήθηκα.
Όχι, όχι… δεν μπορεί… θα ξαναγυρίσουν! Θα ξανάρθει η Άνοιξη!
Βγήκα στον δρόμο, κάτι άκουσα, μου φάνηκε σαν φωνές παιδιών, κάπου μακριά.
Θα ξαναγυρίσουν!
Ο Κωνσταντίνος Βλαστάρης είναι δάσκαλος, Διευθυντής 2ου Δημοτικού Σχολείου Καβάλας