Το να βλέπουμε τις καπναποθήκες με έναν αρτηριοσκληρωτικά μουσειακό τρόπο και με τη λογική «μην αγγίζετε», δεν είναι ορθή προσέγγιση, επισημαίνει ο Καθηγητής Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Αστικής Διακυβέρνησης στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κώστας Λαλένης.
Mιλώντας στο ALPHA Radio 88.6, ο ακαδημαϊκός συμπλήρωσε πως μία μοντέρνα προσέγγιση είναι να εντάσσουμε αυτά στις αστικές δραστηριότητες, αναφερόμενος στο πώς πρέπει η Πολιτεία, αλλά και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης να βλέπουν την αξιοποίηση στην πράξη και όχι μόνον κατ’ ονομα διάσωση των δεκάδων καπναποθηκών και στην Καβάλα.
Ο κ. Λαλένης μίλησε για τη μελέτη τριών πανεπιστημίων και ενός ιδιωτικού φορέα για την αξιοποίηση τριών καπναποθηκών σε Καβάλα, Δράμα και Ξάνθη και εξήγησε πως αλλαγή νοοτροπίας και οπτικής για τα κτίσματα αυτά, θα μπορούσαν τελικά και χρήση να τα δώσουν και να τα σώσουν από το χρόνο, χρησιμοποιώντας την διεθνή τεχνολογία των blockchains.
Το πρόγραμμα αυτό που χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο, συμμετέχει η Περιφέρεια ΑΜΘ και επίσης το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με τη Σχολή Χωροταξίας με τον κ. Λαλένη, καθηγητή Πολεοδομικού Σχεδιασμού και τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών με τον κ. Βάβαλη, το Μετσόβιο Πολυτεχνείο με την Σχολή Αρχιτεκτόνων με τον κ. Μέλτσιο που είναι νομικός και διδάσκει Δίκαιο Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιβάλλοντος και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης με τον κ. Πολυχρονόπουλο και την κα. Γρηγοριάδου που έχουν αναλάβει το αρχιτεκτονικό κομμάτι.
Το πρόγραμμα
«Είναι ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο βασισμένο στους άξονες της πολιτιστικής κληρονομιάς και της έξυπνης πόλης. Συνεργάζονται 3 πανεπιστήμια και μία ιδιωτική εταιρία, το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με το τμήμα χωροταξίας που είμαι εγώ, το τμήμα ηλεκτρολόγων μηχανικών, το Μετσόβειο Πολυτεχνείο με τους αρχιτέκτονες και το τμήμα αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Ξάνθης και συνεργαζόμαστε με τους αρχιτέκτονες κ.κ. Πολυχρονόπουλο και Γρηγοριάδου. Το πρόγραμμα αυτό θέλει να προάγει και να προστατέψει την πολιτιστική κληρονομιά, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία των blockchains, για την πολιτιστική κληρονομιά και τι ρόλο παίζουν οι καπναποθήκες στην ταυτότητα μας, αλλά και τη δυναμική που έχουν και το πόσο δυστυχείς πρέπει να νιώθουμε για τον πλούτο που καταστράφηκε μέχρι τώρα είτε από καπναποθήκες που έχουν γκρεμιστεί ή καταστραφεί, δεν νομίζω ότι έχω κάτι νέο να πω. Πιλοτικά έχουμε πάρει από μία καπναποθήκη από κάθε πόλη, με στόχο να ελκύσουμε επενδυτικό ενδιαφέρον μέσω των blockchains για αυτές τις καπναποθήκες. Τα blockchains είναι ένα μία τεχνολογία που πρωτοχρησιμοποιήθηκε στον οικονομικό τομέα με τα bitcoin και τώρα επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς».
Η ιδέα μέσα από τα blockchains
«Είναι ένα σύστημα που έχει διαύγεια, γιατί οτιδήποτε αλλαγή γίνεται, αυτόματα αυτή κοινοποιείται σε όλα τα μέλη του δικτύου, γίνεται επίσης αυτόματα ο συντονισμός του δικτύου και αυτό παρουσιάζει όλο και περισσότερες δυνατότητες, κατακτώντας περισσότερους τομείς και ανθρώπους και με τα bitcoins και με τα blockchains. Εμείς πήραμε από μία καπναποθήκη από Καβάλα, Ξάνθη και Δράμα και προσπαθήσαμε να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα ενταγμένο στα blockchains, έτσι ώστε αυτό να μπορεί να προκαλέσει επενδυτικό ενδιαφέρον. Από την Καβάλα, η καπναποθήκη που έχουμε διαλέξει είναι αυτή που ήδη χρησιμοποιεί τους δύο πρώτους ορόφους ο δήμος Καβάλας. Ο δήμος θέλει να πάρει και τον τρίτο όροφο και το πάνω μέρος τους τελευταίους ορόφους θέλαμε να το βγάλουμε στα blockchains, ώστε να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον. Από την Ξάνθη, είναι μια καπναποθήκη κλειστή, χωρίς χρήση, η καπναποθήκη Μπασιούδη απέναντι από το Αμοιρίδειο, ενώ από τη Δράμα, έχουμε την καπναποθήκη του δήμου, που προορίζεται για να λειτουργήσει βοηθητικά με το φεστιβάλ κινηματογράφου. Ψάχναμε καπναποθήκες που να μην έχουν χρήση, που να είναι του δημόσιου τομέα, ώστε να μην έχουμε θέματα ιδιωτών, όπως γιατί προτιμήθηκε αυτή και όχι άλλη και τέλος να μπορούν να γίνουν επεμβάσεις, ώστε να αποκατασταθούν».
Οι σκέψεις για αξιοποίηση
«Για την καπναποθήκη της Καβάλας είπαμε για τους δύο ορόφους που είναι διαθέσιμοι να μπει μια εταιρία ή παραπάνω, π.χ. επιχειρήσεις μοντέρνας τεχνολογίας κτλ, οι οποίες θα συνδυάζουν τις εγκαταστάσεις τους με την ύπαρξη του βιομηχανικού εξοπλισμού που υπάρχει ήδη εκεί, έτσι ώστε να είναι αυτό και εταιρία μοντέρνας τεχνολογίας, αλλά και κάτι σαν βιομηχανικό μουσείο. Αυτό, όσον αφορά την Καβάλα. Για την Ξάνθη υπάρχει μία πρόταση των συναδέλφων εκεί από την αρχιτεκτονική για να μπουν εταιρίες μέσα ή πιθανόν ένα σούπερ μάρκετ με γραφεία κτλ. και στην Δράμα, που είναι η χρήση ήδη καθορισμένη, εκεί δεν πάμε για επενδυτικό ενδιαφέρον, αλλά πάμε για ενδιαφέρον για δωρεές, το θέμα των δωρεών είναι κάτι συνηθισμένο και στην Αμερική, στον Καναδά όπου οι δωρεές τι νόημα έχουν, βοηθούν ένα κτίριο μεγάλης πολιτιστικής αξίας να διατηρηθεί, δεύτερον διατηρείται για έναν σκοπό που προάγει την πολιτιστική κληρονομιά, για το φεστιβάλ κινηματογράφου».
Ο οργανισμός εκμετάλλευσης των καπναποθηκών
«Η πρόταση μας, σαν συνέχεια του προγράμματος και για την οποία έχει δείξει ενδιαφέρον η περιφέρεια, είναι ακριβώς να δούμε συλλογικά ποιες καπναποθήκες μπορούν να μπουν σε ένα σύστημα blockchains, για να γίνει π.χ. μεταφορά συντελεστή δόμησης, καταχώρηση φακέλου για όλες τις πληροφορίες του κτιρίου, από ιστορικά, ιδιοκτησιακά κτλ και επίσης οι κάτοικοι μαζί με τους δήμους να δημιουργήσουν κάποιον Οργανισμό εκμετάλλευσης των καπναποθηκών. Τέτοιοι οργανισμοί λειτουργούν σε πολλές κωμοπόλεις στην Ιταλία, αλλά και αλλού στην Ευρώπη. Στο δεύτερο στάδιο βλέπουμε για όλες τις καπναποθήκες και του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, γι αυτό προτείνουμε αυτόν τον οργανισμό σαν διαχειριστικό, όπου θα συμμετέχουν και οι ιδιοκτήτες. Αν εξακολουθήσει το ενδιαφέρον της περιφέρειας και του Πράσινου Ταμείου, το οποίο είναι ζωηρό ως τώρα και πάμε στην δεύτερη φάση, τότε αυτή τη δεύτερη φάση θα περιλάβει όλες τις καπναποθήκες των 3 πόλεων. Για την τρίτη φάση, ήδη συνεργαζόμαστε με συναδέλφους και φορείς από το εξωτερικό, προσπαθώντας να λύσουμε προβλήματα που ανακύπτουν, όπως θεσμικά, νομικά κτλ, γιατί από τη στιγμή που η τεχνολογία αυτή είναι καινούργια και ασχολείται με χρήση και με ιδιοκτησία γης, εμπλέκεται πολύ η νομοθεσία. Επίσης, προσπαθούμε να προσελκύσουμε ενδιαφέρον, όχι από την Ελλάδα μόνο, αλλά και από το εξωτερικό, άρα έχουμε να κάνουμε με μία νομοθεσία που θα καλύπτει το ενδιαφέρον και των εξωτερικών επενδυτών».
Η αλλαγή στον όρο «διατηρητέο» που θα σώσει πολλές καπναποθήκες
«Στο γενικό πολεοδομικό της Καβάλας έχουμε προβλέψει ότι για μια καπναποθήκη η διατήρηση μπορεί να είναι εξωτερικά, ενώ εσωτερικά διαμορφώνεται έτσι κάθε κτίριο, ώστε να μπορεί να αντέχει καταρχήν σε σεισμούς κτλ και να διαμορφωθεί κατάλληλα, ώστε να μπορεί να πάρει χρήση, οι οποίες θα το εντάξουν μέσα στην αστική δραστηριότητα. Αυτή τη στιγμή ανά καπναποθήκη έχουμε ύψος ορόφων από 2 μέχρι 5.5 μέτρα, άρα κάποιες προφανώς είναι μη λειτουργικές. Αυτό που λέμε είναι ότι θα πρέπει να γίνει μία επιλογή λίγων καπναποθηκών που θα πρέπει και θα μπορούν να διατηρηθούν και στο εσωτερικό και να έχουν έναν τουρισμό μουσειακού χαρακτήρα, ενώ οι υπόλοιπες θα πρέπει να έχουν χαρακτηρισμό ως διατηρητέες ,όσον αφορά την εξωτερική τους όψη και τον περιβάλλοντα χώρο τους και εσωτερικά να μπορούν να γίνουν οι παρεμβάσεις που θα τις κάνουν λειτουργικές, αυτό είναι απαραίτητο. Υπάρχουν κομμάτια της πολιτιστικής κληρονομιάς που τα βλέπουμε με έναν αρτηριοσκληρωτικά μουσειακό τρόπο και με τη λογική του μην αγγίζετε, δεν είναι ορθή προσέγγιση εδώ. Μοντέρνα προσέγγιση είναι έχουμε κομμάτια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και τα εντάσσουμε στις αστικές δραστηριότητες, αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να τα προστατέψουμε».