Του Αθανασίου Στογιαννίδη
Ειλικρινά, είναι δύσκολο να εκφράσω αυτό το οποίο έζησα το βράδυ του Σαββάτου 21 Σεπτεμβρίου 2019 στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων. Τα λόγια στέκονται κάπως αδύναμα, μην μπορώντας να αναμετρηθούν με τα βιώματα…Και όμως, την ίδια στιγμή, αισθάνομαι την ανάγκη, εντελώς αυθόρμητα, να μοιραστώ τα συναισθήματα αυτά με τους συμπολίτες μου.
Η συναυλία αυτή ήταν κάτι περισσότερο από μία παράσταση ενός σπουδαίου μουσικού και ποιητικού έργου. Νομίζω ότι ήταν μία φωνή που ξυπνούσε μέσα σου ό,τι ευγενικό και υψηλό…μία αγνή και συνάμα ιερή παρότρυνση για ομοψυχία, ενότητα, σύμπνοια, αγάπη, ενότητα! Αρετές, που όταν εδράζονται στα βάθη της καρδιάς του ελληνικού λαού, τότε δημιουργούμε, τότε μεγαλουργούμε, χωρίς εχθρότητα, αγκαλιάζοντας τους πάντες και τα πάντα! «Της χαράς η στιγμή λίγο πριν κλάψει». Τούτος ο στίχος από το «Άξιον Εστί» του Ελύτη τολμά να περιγράψει τη συγκίνηση, που απλόχερα χαρίζονταν σε κάθε ακροατή εκείνο το βράδυ! Καθώς το μήνυμα του Ευαγγελίου σμίγει και μπολιάζεται στον ελληνικό τρόπο σκέψης, γεννιέται ένας εκπληκτικός πολιτισμός! Και μέχρι σήμερα, σε κάθε μας ανάσα, σε τούτον τον τόπο ζούμε το αντάμωμα αυτό. Ο ελληνικός πολιτισμός συναντά την ορθόδοξη θεολογία, και η Εκκλησία μέσα από τη συνάντηση αυτή δημιουργεί πολιτισμό! Τι να πρωτοαναφέρω από το ποιητικό έργο του Ελύτη: τον τίτλο «Άξιον Εστί», τα τρία βασικά του μέρη «Γένεσις», «Πάθη», «Δοξαστικό», τα αμέτρητα «χαίρε», το απέραντο γαλάζιο…όλα θυμίζουν Ελλάδα, και όλα εμπνέονται και παραπέμπουν στην ορθόδοξη παράδοση και ζωή! Αλλά και η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, το ίδιο ακριβώς κάνει: για όσους γνωρίζουν, όλη η μελοποίηση του «Άξιον Εστί» βασίζεται, μεταξύ άλλων, και σε ήχους της βυζαντινής μουσικής. Αυτό το σμίξιμο είναι μεγαλειώδες!
Και η μουσική παράσταση το βράδυ του Σαββάτου εξέπεμπε αντίστοιχα ένα μεγαλειώδες ήθος! Όλα μιλούσαν από μόνα τους, και έδειχναν αβίαστα, το πόσο οφείλουμε να σεβόμαστε εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες τα νάματα του πολιτισμού που μας γέννησε, που μας σπαργάνωσε, που μας έθρεψε! Για τον πολιτισμό αυτό, η Εκκλησία προσφέρθηκε ως μήτρα, ζωοδόχος πηγή, «ρόδον το αμάραντον»! Και τούτο ήθελε μάλλον να αναλογιστούμε, ο Μητροπολίτης μας κ. Στέφανος, όταν στο τέλος της συναυλίας, ανέβηκε στη σκηνή, για να τραγουδήσει μαζί με όλο τον κόσμο το γνωστό ποίημα του Ιάκωβου Καμπανέλη, μελοποιημένο από τον Μίκη Θεοδωράκη:
Το ψωμί είναι στο τραπέζι
το νερό είναι στο σταμνί
το σταμνί στο σκαλοπάτι
δώσε του Χριστού να πιει
Τούτα τα γεγονότα, δεν χρειάζονται ευχές συγχαρητήριες, διότι, απλά…προσφέρουν πολλά περισσότερα. Ήταν μια εμπνευσμένη στιγμή, που μας χαρίστηκε. Ένα μήνυμα διακριτικό, που ηχούσε με ευφροσύνη στ’ αυτιά σου, σαν να σε δρόσιζε αύρα απογευματινή: Φαίνεται ότι η Εκκλησία σε αυτό το μέρος, που βρίσκονται οι ιστορικές της απαρχές σε ευρωπαϊκό έδαφος, μας (προς)καλεί να να γίνουμε φορείς πολιτισμού, να μάθουμε να αγκαλιαζόμαστε σφιχτά και να αγκαλιάσουμε τους πάντες και τα πάντα, γευόμενοι την ίδια στιγμή την απέραντη αγάπη του Θεού προς κάθε άνθρωπο και προς κάθε κατεύθυνση. Γιατί αυτό είναι το κατεξοχήν έργο της Εκκλησίας: να κάνει τον άνθρωπο να ομοιάζει ολοένα και περισσότερο με τον Θεό, να γίνεται συνδημιουργός, να γίνεται ποιητής, να γίνεται καλλιτέχνης, προβάλλοντας με κάθε σταλαγματιά της ύπαρξής του, αντίσταση απέναντι σε κάθε μορφής κακο-τεχνία που δυναμιτίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, που σπέρνει τη διχόνοια, και διαλύει την ενότητα μεταξύ των ανθρώπων.
Όλη η συναυλία του Σαββάτου ήταν μια στιγμή έμπνευσης, που μας δωρίστηκε, μια έμπνευση που ξεχείλιζε αβίαστα από το περίσσευμα της καρδίας του ποιμενάρχη μας! Ας το σκεφτούμε: αξίζει να συμπορευτούμε μαζί του στον δρόμο της δημιουργίας!
O Αθανάσιος Στογιαννίδης είναι Επίκ. Καθηγητής Σχολικής Παιδαγωγικής και Διδακτικής Μεθοδολογίας του Μαθήματος των Θρησκευτικών – Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ