Της Κωνσταντίνας Καρέζη
Το 1928 ο Fleming παρατήρησε πάνω στο γυαλί του κατά τη διάρκεια της επιστημονικής του εργασίας ένα «λάθος», ένα «σκουπίδι». Πριν το πετάξει διαπίστωσε πως αυτό το «λάθος» ήταν μύκητες που εξόντωναν μικρόβια. Έτσι, ανακαλύφθηκε η πενικιλίνη που επρόκειτο να αλλάξει για πάντα την ιστορία της ιατρικής και της φαρμακολογίας και χάρη σ’ αυτό το λάθος να σωθούν εκατομμύρια ασθενείς.
Το 1946, ο Pietro Ferrero, ήθελε να δημιουργήσει ένα γλυκό φτιαγμένο με σοκολάτα γκανάς. Το καλοκαίρι ήταν πολύ ζεστό και η γκανάς του Pietro έλιωσε. Το «λάθος» αυτό οδήγησε στην Supercrema και αργότερα στη διάσημη σε όλους μας Nutella.
Θα μπορούσε κανείς να απαριθμήσει χιλιάδες «λάθη» που οδήγησαν σε επιτυχίες που καρπώθηκε διαχρονικά η ανθρωπότητα. Και ενώ η ιστορία βρίθει επιτυχημένων λαθών, τα τελευταία χρόνια μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία διαπιστώνεται ο φόβος των μαθητών και των μαθητριών να εκτεθούν στο λάθος! Ο φόβος του λάθους οδηγεί αναπόφευκτα στην ατολμία και στη απροθυμία ανάληψης πρωτοβουλιών. Χάνεται έτσι όμως μια μοναδική ευκαιρία προσωπικής εξέλιξης τόσο σε εκπαιδευτικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο.
Η αξία του λάθους στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι σπουδαία. Ειδικότερα, το λάθος μπορεί να οδηγήσει σε πρόοδο, αναζήτηση, αμφιβολία, προβληματισμό. Όταν οι μαθητές κάνουν λάθη, δίνουν ένα εργαλείο στον διδάσκοντα προκειμένου να βοηθήσουμε τον μαθητή να αρχίσει να σκέφτεται δημιουργικά και κριτικά. Κάνω λάθος μια άσκηση σημαίνει ότι προσπάθησα. Και αυτό είναι η αρχή και ως γνωστόν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός!
Σύμφωνα με την Δρ. Καφούση, το λάθος μπορεί να αποτελέσει «πηγή σύγκρουσης» για τον μαθητή που αντιλαμβάνεται το λάθος του. Το αυτό είχε υποστηρίξει και ο Piaget λέγοντας πως ο μαθητής μαθαίνει όταν βιώνει καταστάσεις ανισορροπίας οι οποίες τον οδηγούν σε αναθεώρηση των απόψεών του και της πρακτικής του. Το λάθος μπορεί να αποτελεί ένδειξη μιας προηγούμενης γνώσης και μέσο με το οποίο θα επιτευχθεί η κατάκτηση της νέας γνώσης.
Παράλληλα, το λάθος του μαθητή δίνει την ευκαιρία και σε μας του εκπαιδευτικούς να εντοπίζουμε τις δικές μας ελλείψεις. Η μη αποτελεσματική διδασκαλία και η αμφισβήτηση του εκπαιδευτικού μοντέλου μπορεί να οδηγήσει σε μια αυτοκριτική εκ μέρους του εκπαιδευτικού και σε αναθεώρηση της διδασκαλίας του.
Ένα παιδί που δεν φοβάται να εκτεθεί στο λάθος του, που το αντιλαμβάνεται και που πρόθυμα το διορθώνει με την κατάλληλη καθοδήγηση και βοήθεια γίνεται ένας υπεύθυνος ενήλικας που δεν φοβάται να αναμετρηθεί με τις προκλήσεις της ζωής και να έρθει αντιμέτωπος με τα λάθη του.
Είναι επομένως ανάγκη αν θέλουμε να έχουμε στο μέλλον ενεργούς πολίτες και υγιείς προσωπικότητες να ενθαρρύνουμε τα λάθη. Το λάθος δεν είναι αποτυχία αλλά απαρχή της επιτυχίας!
Η Κωνσταντίνα Καρέζη είναι MSc Φιλόλογος, ιδιοκτήτρια του Φροντιστηρίου ΜΕ και Κέντρου Μελέτης «Άνοδος»