Για πρώτη φορά το Εργοθεραπευτικό Τμήμα της Ψυχιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Καβάλας εκθέτει τις δημιουργίες των μελών του σε μια έκθεση εικαστικών που περιλαμβάνει αποκλειστικά έργα των συμμετεχόντων ασθενών στις ομάδες καλλιτεχνικής έκφρασης του Τμήματος.
Με το σύνθημα: «Απαντούμε δημιουργικά: H πόλη προσπερνά τους μύθους της ψυχικής διαταραχής» τα μέλη του Εργοθεραπευτικού Τμήματος θα συναντηθούν μέσα από τα έργα τους με το κοινό της Καβάλας στην αίθουσα της Μεγάλης Λέσχης το τριήμερο από την Παρασκευή 10 έως και την Κυριακή 12 Ιουνίου 2022.
Για την εργοθεραπεία, την ενθάρρυνση των δεξιοτήτων των ασθενών μέσω των εικαστικών, αλλά και για τους σκοπούς που υπηρετεί αυτή η έκθεση, η εργοθεραπεύτρια και υπεύθυνη της έκθεσης Χαρά Λάιου μίλησε στο ALPHA Radio 88.6 και τη δημοσιογράφο Σίσσυ Ακοκαλίδου.
Διαβάστε παρακάτω τα κύρια σημεία της συνέντευξης.
Η εργοθεραπεία στην ψυχιατρική κλινική συνδυαστικά με την ιατρική φροντίδα, τη φαρμακευτική αγωγή
«Η ιατρική φροντίδα και η φαρμακευτική αγωγή είναι αναγκαία για να μειωθούν τα οξέα συμπτώματα μιας ψυχικής διαταραχής. Είναι αναγκαία κατά τη διάρκεια της νοσηλείας και φυσικά μετά το εξιτήριο. Είναι απαραίτητο όμως ο ίδιος ο ασθενής να νοιαστεί για τη ζωή του. Όταν λοιπόν η εργοθεραπεία δημιουργεί πόλους έλξης για να «κερδίσει» το άτομο δεξιότητες, να ενδιαφερθεί για τον εαυτό του, για την υγιεινή του, όταν ανακτά μια πιο δεμένη εικόνα εαυτού με αυτοπεποίθηση και έχει κίνητρο να ζήσει με ποιότητα όσο το δυνατόν πιο αυτόνομα, τότε η εργοθεραπεία έχει ρόλο και αποτελεσματικότητα!»
Η λειτουργικότητα των νοσηλευομένων
«Κεντρική σημασία για μας είναι να συμμετάσχει ο ασθενής σε έργα που έχουν νόημα και αξία για τον ίδιο. Να καταφέρει να ενταχθεί ισότιμα με ρόλο στην κοινότητα. Μας ενδιαφέρει τι καταλαβαίνει ο ίδιος ό,τι έχει χάσει, σε τι βαθμό αντιλαμβάνεται τα αρνητικά συμπτώματα της νόσου, τι προσδοκία έχει και πόσο κοντά με αυτήν είναι η πραγματικότητα που βιώνει».
Πώς λειτουργεί το Εργοθεραπευτικό Τμήμα
«Το Ψυχιατρικό Τμήμα είναι βραχείας νοσηλείας, ενηλίκων από όλο το φάσμα της ψυχοπαθολογίας, οι οποίοι εισάγονται και νοσηλεύονται είτε με τη θέλησή τους είτε κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας. Όλη η διεπιστημονική ομάδα εργάζεται για να αντιμετωπιστεί το άμεσο και επείγον αρχικά και η κάθε μια ειδικότητα έχει ρόλο στην ψυχοεκπαίδευση του ασθενούς της οικογένειάς του, στην διεκπεραίωση, ενημέρωση για θέματα κοινωνικής ασφάλειας και πρόνοιας κλπ. Όλοι συνεργαζόμαστε για να αισθανθεί ο ασθενής ασφαλής, να αναπτύξει θεραπευτική σχέση να προετοιμαστεί για μετά το εξιτήριο με μεγαλύτερη λειτουργική δυναμική.
Στην εργοθεραπεία δουλεύουμε με όσους επιλέγουν να βρεθούν στις ομάδες μας. Άλλοι από την αρχή εκδηλώνουν ενδιαφέρον και άλλοι μας αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη, άρνηση, υποτίμηση. Δεν είναι καθόλου εύκολη η εμπλοκή, ιδιαίτερα σε ομάδες που πρακτικά δραστηριοποιούνται».
Απαραίτητη προϋπόθεση για την εκδήλωση ενδιαφέροντος, το αίσθημα της ασφάλειας
«Σκεφτείτε ότι πριν την εισαγωγή τους κάποιοι άνθρωποι βασανίζονταν από τη χρονιότητα μιας νόσου ή ένιωθαν απειλητικά το περιβάλλον ή αισθάνονταν αποδυναμωμένοι, με έντονα αισθήματα ανικανότητας, τρομαγμένοι με αυτό που τους συμβαίνει, που πιθανότατα να είχαν χάσει την εργασία τους ή είχαν απομακρυνθεί από φίλους και συγγενείς ή ίσως να είχαν πολύ καιρό να αναπαυθούν, να πλυθούν κλπ. Χρειάζονται λοιπόν έτσι και αλλιώς χρόνο να νιώσουν προστατευμένοι, να αναπτύξουν οικειότητα και θεραπευτική σχέση.
Στην εργοθεραπεία δουλεύουμε με όλους όσους επιλέγουν να παρευρεθούν σε ομάδες ακόμα και ως παρατηρητές».
Τα εικαστικά
«Η χαρά και η ευχαρίστηση συχνά είναι το ζητούμενο.
Οι ασθενείς δουλεύουν με μας όταν μας εμπιστευτούν. Όταν θα νιώσουν ότι δεν πειράζει εάν δεν ξέρουν να κάνουν κάτι. Επίσης, όταν θα είναι έτοιμοι να μετακινηθούν από μια παθητική συνηθισμένη τάση, πχ απόσυρση, κάπνισμα, καφές και θα αρχίζουν να αποκτούν μια παραγωγική συνήθεια δράσης πχ επιλέγω τι μου αρέσει να κάνω και δουλεύω για αυτό παίρνοντας βοήθεια όταν και όπου χρειάζεται».
Δημιουργώντας, νιώθουν ικανοί, ενεργοί…
«Προσπαθούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των νοσηλευόμενων με μεγάλη ποικιλία τεχνικών και υλικών (αναφέρω μερικά, όπως είναι η τεχνική βιτρό σε διαφάνειες, οι κατασκευές με χαρτοπολτό, πηλό, πυρογραφία, ζωγραφική μικτής τεχνοτροπίας κλπ) και αυτό γιατί πιστεύουμε ότι θα αποφορτιστούν εκφραζόμενοι. Το πιο σημαντικό όμως είναι η ευκαιρία για να νιώσουν ικανοί, δημιουργικοί, ενεργοί.
Τα εικαστικά απαιτούν τις δεξιότητες που χρειάζεται κανείς να συνεχίσει τη ζωή του με μικρούς εφικτούς στόχους, με επιθυμίες που δικαιωματικά θα διεκδικήσει και άλλες που χωρίς να ματαιωθεί θα περιορίσει.
Είναι σαν να «καθρεφτίζεις» ένα κομμάτι σου να το παρατηρείς και να επεμβαίνεις για να φέρεις ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια: Χρειάζεσαι ελευθερία για να επιλέγεις και να αποφασίζεις αν θα συνδεθείς και αν θα επικοινωνήσεις, χρειάζεται να ξέρεις τι προτιμάς και να επενδύσεις σε μια ιδέα, χτίζοντάς την σιγά σιγά, διαχειριζόμενος τα άγχος σου ή την ματαίωση, χρειάζεται συγκέντρωση και δεξιότητες για να βγάλεις ένα σχέδιο για παράδειγμα και για να επιμεληθείς το έργο σου, χρειάζεται αυτοεκτίμηση για να πιστέψεις ότι υπάρχει λόγος να συνεχίσεις και να μην καταστρέψεις ό,τι έκανες….και πόσα πολλά ακόμα τα οποία δουλεύουμε μαζί με τα μέλη της ομάδας».
Πώς αποτυπώνεται η αποτελεσματικότητα της εργοθεραπευτικής παρέμβασης μέσω των εικαστικών στην καθημερινότητα των ασθενών μετά το εξιτήριο
«Το άτομο γίνεται περισσότερο κινητοποιημένο, για παράδειγμα θα κλείσει έγκαιρα ραντεβού με το γιατρό του, θα ακολουθήσει τις ιατρικές συστάσεις, ίσως βρει ένα χόμπι -όχι βέβαια αποκλειστικά καλλιτεχνικό!- μπορεί να διαχειριστεί τα χρήματά του με περισσότερη σύνεση ή να βρει μια άλλη λύση, θα φροντίσει τον εαυτό του και ίσως δεν αποφύγει έναν γείτονά του στο δρόμο».
Πώς προέκυψε η έκθεση
«Η ιδέα της έκθεσης είναι παλιά, προερχόμενη από τους ίδιους τους νοσηλευόμενους, βλέποντας ένα ολόκληρο ψυχιατρικό τμήμα να αποτελεί διαρκή εκθεσιακό χώρο που φιλοξενεί τα δικά τους έργα και νιώθουν όμορφα!
Οι συνεργάτες επίσης μας παρακίνησαν, αλλά και οι συγκυρίες που ζούμε έδωσαν την τελική ώθηση για να την υλοποιήσουμε».
Ποιο είναι το νόημα αυτής της έκθεσης
«Θέλαμε καταρχάς να δείξουμε στους συμπολίτες μας τη δουλειά των ανθρώπων που ζουν τη δική τους δοκιμασία και δέχτηκαν να δοκιμάσουν κάτι το οποίο δεν γνώριζαν, να δώσουν μεράκι και να νιώσουν χαρά από την συμμετοχή τους.
Για μας δεν μετρά τόσο το αισθητικό αποτέλεσμα μιας προσπάθειας αλλά η διαδικασία για να ολοκληρωθεί η προσπάθεια! Θα θελα να ξέρετε ότι το 99,5% (!) των έργων έχουν γίνει από ανθρώπους που ποτέ δεν είχαν ασχοληθεί με εικαστικά (εκτός από το Δημοτικό που έκαναν καλλιτεχνικά!) σε καμιά περίπτωση εμείς δεν συμπληρώνουμε ή αντικαθιστούμε τη δική τους εργασία. Επίσης, ένας άλλος πολύ σημαντικός λόγος είναι το σύνθημά μας για την έκθεση: «…απαντούμε δημιουργικά» σε μια μακρά περίοδο κρίσης που δοκιμάζεται η ψυχική υγεία, εμείς συνεχίζουμε να δίνουμε προοπτική στη ζωή μας με αισιοδοξία, προβάλλοντας τις δημιουργίες των ατόμων με ψυχική διαταραχή!
Θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε για την ευκαιρία που μας δώσατε να μιλήσουμε για τη δουλειά μας, να ευχαριστήσουμε τον Δήμο Καβάλας και τη Διοίκηση του Γενικού Νοσοκομείου Καβάλας που από την αρχή υποστήριξαν την ιδέα μας για την έκθεση και μας βοήθησαν να την υλοποιήσουμε.
Info
Χώρος της Έκθεσης: Μεγάλη Λέσχη Καβάλας
Χρόνος και ώρες λειτουργίας για το κοινό: Παρασκευή, 10/6, 10.00- 14.00 και 18.00-21.00. Σάββατο, 11/6, 10.00-14.00 και 18.00-21.00 και Κυριακή, 12/6, 10.00-14.00