Όρια, κανονισμοί, μέτρα… Απαραίτητα συστατικά στην ανθρώπινη ζωή. Υπερβάλλω; Μήπως για μερικούς από εσάς η λέξη όριο συνεπάγεται καταπίεση και καταπάτηση ελευθερίας; Αλλά, σκεφτείτε να έχετε:
- συνέχεια την τσάντα σας ανοιχτή…..
- την πόρτα σας όλη μέρα ορθάνοιχτη….
- το πορτοφόλι σας ανοιχτό σε κοινή θέα…
- το κινητό πάντα σε ανοιχτή ακρόαση…
Το φερμουάρ στην τσάντα, το πορτοφόλι, η πόρτα, οι ηχητικές ρυθμίσεις στο κινητό είναι στα απλοϊκά παραδείγματά μας, τα όρια που μας αφήνουν να βάζουμε φραγμούς στον εαυτό μας με τους γύρω μας και είναι σημαντικά ώστε να διασφαλίζουμε την ασφάλειά μας.
Μήπως τα όρια ως έναν βαθμό δεν σημαίνουν καταπίεση, αλλά φροντίδα στον εαυτό μας; Αν αποδεχτούμε την ουσία των ορίων ως ενήλικες, θα καταφέρουμε να πείσουμε και τα παιδιά μας!
Με αυτή την έννοια λοιπόν, η θέσπιση ορίων είναι η απόδειξη αγάπης και φροντίδας μας στα παιδιά και τους μαθητές μας. Ώρα λοιπόν, να δούμε τα κλασικά λάθη που κάνουμε στο καθορισμό ορίων ως γονείς και εκπαιδευτικοί με παραδείγματα που «μιλούν» στη καθημερινότητά μας:
- Θα είσαι σπίτι στις 22:30! Δεν θα το ξαναπώ. Αν εσύ είσαι επιπόλαιη, εγώ θα σε προστατεύω!
- Εμένα θα μου μιλάς όμορφα και θα με σέβεσαι. Δεν έμαθες τρόπους στο σπίτι;
- Σε δύο ώρες θα έχεις τελειώσει τα μαθήματά σου. Τέτοιες ώρες πρέπει να διαβάζεις. Αλλιώς ξέχνα το κινητό για καμιά εβδομάδα.
Τα παραδείγματα μιλούν από μόνα τους καθώς ενώ στις 3 αυτές περιπτώσεις ο γονέας και καθηγητής νομίζει ότι έβαλε όρια, στην ουσία προστάζει και εξαναγκάζει ένα παιδί να κάνει κάτι χωρίς να του εξηγεί το λόγο, αλλά με το «έτσι θέλω».
Οι αντίστοιχες σκέψεις και μεταφράσεις στη γλώσσα των εφήβων που δέχτηκαν τα παραπάνω «όρια» είναι οι εξής:
- Γιατί είμαι επιπόλαιη αν θέλω ως έφηβη να βγω έξω ως αργά; Δε με εμπιστεύονται;
- Γιατί δεν μιλάω όμορφα; Τι κακό προκάλεσα; Γιατί προσβάλλει την οικογένειά μου;
- Γιατί να διαβάσω αυτές τις ώρες, ενώ αποδίδω καλύτερα άλλες; Γιατί να μη διαβάσω δύο ώρες ενώ μπορεί να χρειαστώ λιγότερο;
Πώς βάζουμε λοιπόν σωστά και αποτελεσματικά όρια;
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό να βάζουμε όρια λαμβάνοντας πολύ σοβαρά την ηλικία, την ωριμότητα στο περιβάλλον των παιδιών στα οποία απευθυνόμαστε. Επίσης για να πετύχουμε αποτελεσματικά την εφαρμογή τους, αιτιολογούμε πάντα το λόγο ύπαρξης του κάθε κανονισμού και ορίου με λογικά και εύστοχα επιχειρήματα, τα οποία πάντα αναφέρουμε.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και αυτονόητο! Ας μη λησμονούμε λοιπόν, να επικοινωνήσουμε σωστά αυτά που απαιτούμε από ένα παιδί. Τέλος, οφείλουμε να έχουμε πάντα την ηρεμία και την ευελιξία στο πως να διαχειριστούμε καταστάσεις μη τήρησης των ορίων με τρόπους που δεν θα μας βγάλουν εκτός ελέγχου και δε θα καταστρέψουν τη σχέση μας με τα παιδιά.
Καλή σας επιτυχία, με όρεξη και υπομονή!
Η Βασιλική Βασιλειάδου είναι Μαθηματικός, τ. β. καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθύντρια Φροντιστηρίου «Πουκαμισάς» Καβάλας, Κάτοχος Μ.Α in education (Roehampton University), Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού